آزمایش تراکم استخوان چگونه است

آزمایش تراکم استخوان از آن دست آزمایش های حساسی است که انجام آن بر افراد بالای 60-65 سال واجب است. هر چند که پوکی استخوان تنها در اثر کهولت سن رخ نمی دهد و می تواند در سنین میانسالی یا جوانی به دلایلی مختلفی از جمله عوامل ژنتیکی، گیاهخواری، کم تحرکی، تغذیه غلط، سبک زندگی ناسالم، مصرف بیش از حد الکل و دخانیات و یا تغییرات و اختلالات هورمونی رخ دهد.

پیشنهاد ویژه: مشاهده و خرید ویلچر با قیمت های استثنایی را از دست ندهید.

آزمایش تراکم استخوان

بنابراین باید در این باره با پزشک متخصص مشورت نمایید و در صورت لزوم انجام آزمایشات تراکم استخوان را آغاز کنید. آزمایش تراکم استخوان دارای انواع مختلفی می باشد که شیوه انجام آن ها نسبت به هم متفاوت است. در این مطلب قصد داریم شما را با آزمایش تراکم استخوان و انواع آن آشنا کنیم. بنابراین با ما همراه باشید.

بررسی سوابق پزشکی

یکی از مهمترین مراحلی که قبل از آزمایش تراکم استخوان باید انجام شود بررسی سوابق پزشکی بیمار می باشد. پزشک متخصص باید اطلاعات دقیقی در مورد سبک زندگی بیمار، سوابق ژنتیکی، سوابق خانوادگی از پوکی استخوان، بیماری های زمینه ای، سن و جنسیت، عادات غذایی، میزان تحرک بیمار، نوع داروهای مصرفی بیمار و هر گونه علامت مشکوک از تغییر فرم و ساختار در اسکلت بندی و ستون فقرات بیمار را مورد بررسی قرار دهد.

انجام تست فیزیکی

انجام تست های فیزیکی یکی از مهمترین مراحل آزمایش تراکم استخوان است. پزشک متخصص باید اقدام به اندازه گیری وزن و قد شما نماید و آن را با شاخص BMI مطابقت دهد. چنانچه بین قد و وزن تان تناسب وجود نداشته باشد احتمالا مستعد پوکی استخوان خواهید بود.

پیشنهاد ویژه: مشاهده و خرید تردمیل با قیمت های استثنایی را از دست ندهید.

کاهش قد و یا افزایش بیش از حد قد هر دو می توانند دلیلی بر پوکی استخوان باشند. انواع تست های فیزیکی به صلاحدید پزشک باید در این مرحله از بیمار گرفته شود.

آزمایش خون و اوره و تیروئید

در گام بعدی پزشک متخصص باید اقدام به آزمایش خون و اوره بیمار نماید. اختلالات هورمونی مانند عملکرد غیر طبیعی غده تیروئید ممکن است منجر به بروز پوکی استخوان شود. به همین دلیل یکی از مهمترین آزمایش هایی که پزشکان قبل از آزمایش تراکم استخوان از بیمار می گیرند آزمایش تیروئید است.

پیشنهاد ویژه: مشاهده و خرید دستگاه تست ورزش با قیمت های استثنایی را از دست ندهید.

از دیگر آزمایشات لازم برای انجام این تست می توان به سنجش میزان ویتامین D بدن، میزان کلسیم، سطح تستسترون خون در آقایان و این دست از آزمایشات اشاره کرد.

آزمایش دانسیتومتری استخوان یا BMD

بعد از اینکه مراحل قبلی طی شد و نتای آزمایشات به دست پزشک رسید باید برای انجام تست BMD یا همان دانسیتومتری اقدام نمود که توسط دستگاه سنجش تراکم استخوان صورت می پذیرد. این تست زمانی انجام می شود که نتایج آزمایشات شما نشان دهد که دچار پوکی استخوان شده اید و یا در معرض آن قرار دارید.

پیشنهاد ویژه: مشاهده و خرید دستگاه سنجش تراکم استخوان با قیمت های استثنایی را از دست ندهید.

آزمایشی که اغلب پزشکان برای سنجش تراکم انجام می دهند آزمایش DEXA است که در آن از اشعه X-Ray برای سنجش تراکم استخوان ها استفاده می شود. این آزمایش غیر تهاجمی بوده و دارای هیچ گونه درد و جراحتی نیست.

انواع دستگاه سنجش تراکم استخوان

دستگاه های سنجش تراکم استخوان انواع مختلفی دارند. نوعی از این دستگاه ها بر اساس امواج اولتراسوند عمل می کند که کارایی ضعیفی دارد. در واقع  فقط زمانی می توان از این دستگاه استفاده کرد که میزان پوکی استخوان به بیش از 40 درصد رسیده باشد و در این شرایط آغاز روند درمان بسیار دیر است.

به همین دلیل پزشکان استفاده از این دستگاه را مناسب نمی دانند و به جای آن از دستگاه BMD بر پایه Dual Energy X-ray Absorptiometry استفاده می کنند. این دستگاه دارای دو نوع مختلف می باشد که دستگاه BMD مرکزی و دستگاه BMD محیطی نام دارند.

پیشنهاد ویژه: مشاهده و خرید دوچرخه ثابت با قیمت های استثنایی را از دست ندهید.

از آمایش تراکم استخوان در هر کدام از این دستگاه ها متفاوت از دیگری است بنابراین در ادامه شیوه تست تراکم استخوان در دستگاه های مرکزی و محیطی را به تفکیک شرح خواهیم داد.

تست تراکم استخوان با استفاده از دستگاه BMD مرکزی

دستگاه BMD مرکزی مناسب برای سنجش تراکم استخوان های مرکزی بدن است. استخوان هان هایی مانند ستون فقرات و لگن از جمله استخوان هایی هستند که توسط این دستگاه تست تراکم روی آن ها انجام می شود. در این تست بیمار باید تمام زیور آلات فلزی را از خود خارج کند و لباس آزاد و رها مختص تست تراکم به تن نماید.

استفاده از دخانیات، داروهای کلسیم دار و مصرف غذا نیز قبل از تست ممنوع می باشد. بیمار باید با توجه به نقطه ای از بدن که قرار است تست تراکم روی آن انجام شود به پهلو یا پشت روی تخت مخصوص دراز بکشد و تحت اشعه ایکس قرار گیرد. اشعه ایکس از دو منبع مختلف از دستگاه ساطع می شود و بر اساس اسکن هوشمند به ناحیه مور نظر تابیده می شود.

پیشنهاد ویژه: مشاهده و خرید کفش طبی زنانه با قیمت های استثنایی را از دست ندهید.

مقداری از اشعه توسط توده های استخوانی جذب و باقی آن از استخوان ها عبور خواهد کرد. عبور اشعه از استخوان ها در واقع به دلیل پوکی و یا تراکم ناکافی آن ها می باشد. اشعه ای که از استخوان ها عبور می کند توسط یک گیرنده دریافت می شود و از طریق یک دتکتور به سیستم کامپیوتری ارسال می گردد تا در سیستم کامپیوتری بر اساس یک فرمول محاسباتی به واحد تراکم تبدیل شود.

عمق پیشرفت پوکی استخوان

بنابراین پزشک متخصص می تواند بر اساس نرخ محاسبه شده درصد و عمق پیشرفت پوکی استخوان را تشخیص دهید و روند درمانی را آغاز نماید. بسیار مهم است که بیمار در طی آزمایش ثابت و بی حرکت بماند تا در نتیجه آزمایش اختلال ایجاد نشود.

تست تراکم استخوان با استفاده از دستگاه BMD محیطی

در دستگاه BMD محیطی نیز شیوه سنجش تراکم استخوان از طریق تابش اشعه ایکس می باشد. اما در این روش هدف سنجیدن تراکم استخوان های محیطی مانند مفصل مچ پا، مچ دست، زانو، ساعد، ساق پا، بازو، ساعد دست و گردن می باشد. بنابراین نیاز به دراز کشیدن فرد روی تخت نیست.

پیشنهاد ویژه: مشاهده و خرید کفش طبی مردانه با قیمت های استثنایی را از دست ندهید.

کافی ست بیمار ناحیه مربوطه را درون بخشی از دستگاه که متناسب با اعضای بدن طراحی شده قرار دهد تا آزمایش صورت گیرد. در این آزمایش تراکم استخوان نیز مهم است که بیمار بی حرکت و ثابت بماند تا نتیجه آزمایش دقیق و قابل استناد باشد.

پارامتر سنجش آزمایش تراکم استخوان

پارامترهایی که در سیستم کامپیوتری به پزشک متخصص نمایش داده می شود پارامترهای T و Z هستند. در پارامتر T جرم استخوان فرد با جرم استخوان یک فرد سالم هم جنس او مقایسه می شود و در پارامتر Z تراکم مواد معدنی استخوان های فرد با استخوان های یک فرد سالم هم جنس و هم سن او مقایسه می گردد.

اگر T از منفی 1 بزرگتر باشد نشان از جرم نرمال استخوان دارد اما اگر بین منفی 1 و منفی 2.5 باشد یعنی احتمال ابتلا به پوکی استخوان وجود دارد. این پارامتر اگر از منفی 2.5 کمتر باشد یعنی فرد به پوکی استخوان مبتلا شده و باید درمان گردد.

در مورد پارامتر Z هم اگر این پارامتر از منفی 2 کمتر باشد نشان از این دارد که مواردی غیر از کهولت سن در کاهش تراکم مواد معدنی در بدن فرد تاثیر داشته و باید روند آزمایشات ادامه داشته باشد.

نتیجه گیری

انجام تست تراکم استخوان برای افرادی که دارای سوابق خانوادگی در این مورد هستند و یا داروهایی مصرف می کنند که قاتل کلسیم است ضروری می باشد. این تست برای افرادی که شاخص BMI آن ها غیر نرمال است و یا دارای اختلالات هورمونی همچون اختلال در عملکرد تیروئید هستند نیز ضروری است. توصیه می شود که قبل از انجام این تست در مورد وضعیت سلامت و شرایط جسمانی خود با پزشک صحبت کنید.